Enflasyon muhasebesinin temel amacı, fiyat düzeyindeki değişiklikleri ölçmek ve bu değişikliklerin ekonomik sonuçlarını anlamak için çeşitli yöntemler geliştirmektir. Enflasyon muhasebesinde kullanılan temel göstergeler arasında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), Toptan Eşya Fiyat Endeksi (TEFE) ve Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) gibi endeksler bulunmaktadır.
Enflasyon muhasebesi, fiyat düzeyindeki artışın nedenlerini belirlemek için talep ve arz faktörlerini analiz eder. Talep yönlü enflasyon, talep artışı nedeniyle ortaya çıkan fiyat artışlarını ifade ederken, arz yönlü enflasyon ise arz kısıtlamaları veya maliyet artışları gibi arz tarafından kaynaklanan faktörleri içerir.
Enflasyon muhasebesi, ekonomik politikaların etkilerini değerlendirmek ve enflasyonla mücadele stratejileri geliştirmek için önemli bir araçtır. Ekonomistler, hükümetler ve merkez bankaları genellikle enflasyon muhasebesi verilerini kullanarak ekonomik politika kararları alır ve enflasyonun kontrol altına alınması için uygun politika araçlarını belirlerler.
BORSAYA AÇIK ŞİRKETLER İÇİN ENFLASYON MUHASEBESİ NE ANLAMA GELİYOR?
Borsa şirketleri için enflasyon muhasebesi yapmanın etkilerini özetle şu şekilde sıralayabiliriz:
Endeksleme:
Şirketler, finansal tablolarındaki varlıkları ve borçları, enflasyon oranına göre endeksleyebilirler. Bu, değerlerin gerçek satın alma gücünü korumaya çalışır.
Fiyat Değişikliklerinin Kaydedilmesi:
Enflasyon, envanter maliyetleri, varlık değerleri ve borçlar üzerinde etkiler yaratabilir. Bu nedenle, finansal tablolarda bu değişikliklerin kaydedilmesi gerekebilir.
Sabit Varlıkların Değerlemesi:
Şirketler, sabit varlıklarını (örneğin, binalar, makineler) düzeltilmiş maliyet yöntemiyle değerleyebilirler. Bu, varlıkların değerinin zaman içindeki değişikliklerini hesaba katar.
İşletme Kârının Düzeltimi: Enflasyon, işletme gelirlerini ve giderlerini etkileyebilir. Şirketler, işletme kârlarını enflasyonun etkilerini dikkate alacak şekilde düzeltebilirler.
Raporlama ve Açıklama: Enflasyon muhasebesi uygulayan şirketler, finansal tablolarında bu düzeltilmiş değerleri ve diğer ilgili bilgileri açıklamalıdır. Bu, yatırımcıların ve diğer paydaşların finansal durumu daha iyi anlamalarına yardımcı olur.
KİMLER ENFLASYON DÜZELTMESİ YAPACAK?
Tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan kollektif, adi komandit ve adi şirketler de dâhil olmak üzere; gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri enflasyon düzeltmesine tabi olacaktır. Söz konusu düzenleme zorunlu olarak uygulanacaktır.
Kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilen mükellefler ile kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilen, ancak Türk para birimiyle kayıt yapan mükelleflerden, Türk para birimiyle kayıt yapmaya başlanılan yıldan itibaren üç yıl geçmemiş olanlar enflasyon düzeltmesi yapmayacaktır.