Borsada 5 gün kuralı, Borsa İstanbul tarafından volatilitenin aşırı yükseldiği veya sağlıksız fiyat oluşumlarının gözlendiği sermaye piyasası araçlarında devreye alınan geçici bir tedbirdir. Uygulama genellikle Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) veya Borsa İstanbul’un Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS) kapsamında hayata geçirilir.
Bu kuralın temel amacı, ani fiyat dalgalanmalarını sınırlamak, spekülatif işlemleri azaltmak ve yatırımcıların daha sağlıklı fiyatlardan işlem yapmasını sağlamaktır. Uygulama süresi adından da anlaşılacağı üzere 5 işlem günü ile sınırlıdır.
5 Gün Kuralında İşlemler Nasıl Yapılır?
5 gün kuralının uygulandığı hisselerde sürekli işlem yöntemi geçici olarak durdurulur. Bunun yerine, gün içerisinde fiyat belirleme yöntemi kullanılır. Bu işlem yönteminin uygulandığı sermaye piyasası araçlarında, her seans açılış ve kapanış seansları da dâhil olmak üzere günde toplam 5 kez fiyat belirlenir ve işlemler yalnızca bu belirlenen fiyatlar üzerinden gerçekleştirilir.
Bu sistemde yatırımcılar emirlerini seans boyunca iletebilir; ancak alım-satım işlemleri sürekli olarak değil, sadece belirlenen fiyat eşleşme anlarında gerçekleşir. Böylece fiyatın ani ve kontrolsüz şekilde yükselmesi veya düşmesi sınırlandırılmış olur.
5 Gün Kuralı Hangi Hisselerde Uygulanır?
5 gün kuralı genellikle düşük likiditeli, işlem hacmi sınırlı veya kısa sürede sert fiyat hareketleri sergileyen paylarda uygulanır. Özellikle arka arkaya tavan ya da taban olan hisselerde, sosyal medya kaynaklı spekülatif hareketlerin tespit edilmesi durumunda bu yöntem devreye alınabilir.
Yatırımcılar İçin Ne Anlama Geliyor?
5 gün kuralı, yatırımcı açısından daha kontrollü ancak daha sınırlı bir işlem ortamı anlamına gelir. Gün içi al-sat yapan yatırımcılar için işlem fırsatları azalırken, uzun vadeli yatırımcılar açısından fiyatın daha dengeli oluşması sağlanır.
Bu süreçte emir iptali, hızlı pozisyon değişimi ve ani fiyat takibi zorlaştığı için yatırımcıların stratejilerini gözden geçirmesi önemlidir. Ayrıca bu kuralın, hisseye yönelik olumsuz bir temel gelişme anlamına gelmediği; tamamen piyasa düzenini korumaya yönelik teknik bir tedbir olduğu unutulmamalıdır.
5 Gün Kuralı Sonrasında Ne Olur?
Beş işlem gününün tamamlanmasının ardından, hisse senedi normal işlem yöntemine geri döner. Ancak fiyat ve işlem hareketleri devam ederse, Borsa İstanbul ek tedbirler uygulayabilir. Bu tedbirler arasında kredili işlem yasağı, açığa satış kısıtlaması veya brüt takas gibi uygulamalar da yer alabilir.
